Εκλογών απόηχος

Οι εκλογές τέλειωσαν, τα αποτελέσματα είναι σχεδόν παγιωμένα. Η ηχώ των εκλογών είναι ακόμη στα αυτιά μας, όμως ζυγώνει η ημερομηνία παύσης της. Οι ερμηνείες των αποτελεσμάτων πολλές, ανάλογα με την κομματική ταυτότητα του καθενός και της καρέκλας που θέλει να υπερασπιστεί. Η προσωπική μου άποψη είναι ότι λειτούργησε ένα εμετικό κομματικό παιχνίδι από όλες τις πλευρές.

Στις πλάτες όλων μας, όλως των πολιτών που κοπιάζουμε κάθε μέρα, στήθηκαν παιχνίδια εκατομμυρίων και τόνων πεταμένου χαρτιού. Τρομοκρατία, προπαγάνδα και το χειρότερο, εμπόριο ελπίδας.  Ελπίδα για νέες θέσεις εργασίες, για αύξηση εισοδημάτων, για εξασφάλιση της ελάχιστης ποιότητας ζωής. Στην αχίλλεια φτέρνα των πολιτών, που οι ίδιοι οι πολιτικοί δημιούργησαν με τη στάση τους, οι εκάστοτε υποψήφιοι στόχευσαν για να πετύχουν το επιθυμητό ποσοστό. Αφού δημιούργησαν ένα παγετώνα, μας έγδυσαν και μας άφησαν γυμνούς στις αντίξοες συνθήκες. Και ενόψει εκλογών μας χαρίζουν ή μας έταξαν ότι θα μας χαρίσουν ένα ζευγάρι κάλτσες.  Στην εξαθλιωμένη κοινωνία μας αυτή είναι η λύση, ένα μπάλωμα ώστε να γλυκαθεί ο κόσμος, να προσέλθει στις κάλπες και να ασκήσει το πολιτικό του δικαίωμα, με προφανή βεβαίως, σκοπό την εύρυθμη λειτουργία του δημοκρατικού μας πολιτεύματος (!), πάντα ψηφίζοντας αυτούς που θεωρούν εαυτούς κατάλληλους ώστε να μας προφυλάξουν από τα περαιτέρω δεινά. Απλά ειρωνεία.

Είναι πραγματικά απεχθές να εμφανίζεται ο εκάστοτε πολιτικός και να παζαρεύει ανθρωπιά και ελπίδες για το αύριο. Και είναι πραγματικά θλιβερό να αντιλαμβανόμαστε όλοι εμείς, το εκλογικό σώμα, ότι μας θεωρούν ανεγκέφαλους, ανίκανους να σκεφτούμε συνδυαστικά. Με τα λεγόμενα και τις πράξεις τους οι πολιτικοί προσβάλλουν κατάφωρα τη νοημοσύνη μας. Διότι, πρέπει να θεωρούνται βλάκες οι πολίτες μιας πόλης της οποίας ο δήμαρχος επί 7 χρόνια δεν έχει παράξει ουσιαστικό πολεοδομικό έργο, προ εκλογών να έχει γκρεμίσει την πόλη σε κομβικά σημεία, έτσι ώστε όλοι όσοι διέρχονται από εκεί να το παρατηρήσουν και να δείξουν την ευγνωμοσύνη τους στις κάλπες.

Το πολιτικό σύστημα στη Ελλάδα έχει απαξιωθεί πλήρως στη συνείδηση των πολιτών. Εκεί, κατά τη γνώμη μου, οφείλονται η άνοδος ακροδεξιών φιλοσοφιών, η ανάδειξη «επώνυμων» πολιτών σε κρατικές θέσεις, η τεράστια αποχή. Ουσιαστικά, η ιδιότητα του πολιτικού στη χώρα μας έχει συνδεθεί με την διαφθορά, την ασυδοσία, το βόλεμα. Και το κακό είναι ότι για τους περισσότερους από αυτούς ισχύει..

Βεβαίως, εμείς ως πολίτες, δεν είμαστε άμοιροι ευθυνών. Η ψήφος μας θα έπρεπε να είναι κατά συνείδηση και όχι κατά βόλεμα! Ψηφίζουμε κάποιον γιατί το αξίζει, γιατί τον θεωρούμε ικανό να παράξει έργο για τον τόπο μας, όχι γιατί έχουμε προσωπικό όφελος, αδιαφορώντας για το γενικό καλό! Γενικά, έχουμε ξεχάσει να σκεφτόμαστε το συνολικό όφελος, παρά μόνο αγωνιούμε για το προσωπικό μας κέρδος. Αυτό βέβαια εξαρτάται και από την κοινωνικά εξαθλιωμένη κατάσταση που βιώνουμε, όμως ας μη γελιόμαστε, το βόλεμα και το ρουσφέτι με αντάλλαγμα την ψήφο έχει ριζώσει εδώ και χρόνια στην χώρα μας.  Επίσης, είμαστε κοντόφθαλμοι.  Οι πολιτικές μας επιλογές αποδεικνύουν την έλλειψη διορατικότητας και της μακρόπνοης προοπτικής.

Η Ελλάδα υπήρξε η μάνα του δημοκρατικού πολιτεύματος. Η λέξη δημοκρατία αποτελείται από τα συνθετικά ‘δήμος’ (το σύνολο ή η συνέλευση των ανθρώπων που έχουν πολιτικά δικαιώματα) και ‘κράτος’ (δύναμη, εξουσία, κυριαρχία). Η λέξη ‘κράτος’ είναι μία απροσδόκητα σκληρή λέξη. Στις λέξεις ‘μοναρχία’ και ‘ολιγαρχία’ το δεύτερο συνθετικό ‘άρχω’ σημαίνει ‘κυβερνώ, οδηγώ, κυριαρχώ’. Είναι πιθανό ο όρος ‘δημοκρατία’ να επινοήθηκε από τους δυσφημιστές της που απέρριπταν την πιθανότητα μίας, ούτως ειπείν, ‘δημαρχίας’. Οποιοσδήποτε κι αν ήταν η αρχική απόχρωση, ο όρος υιοθετήθηκε από τους Αθηναίους δημοκρατικούς. Ο όρος, πάντως, ουσιαστικά δηλώνει ‘το πολίτευμα εκείνο στο οποίο η εξουσία βρίσκεται στα χέρια της συνέλευσης των εχόντων πολιτικά δικαιώματα. Αυτό σημαίνει, κι αν πάρουμε σαν δεδομένο ότι η λειτουργία του πολιτεύματος θα περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την ύπαρξη κυβέρνησης, ότι για να είναι η κυβέρνηση δημοκρατική θα πρέπει να είναι δημοφιλής, ή τουλάχιστον να τυγχάνει της αποδοχής των πολιτών. Ή αλλιώς αντλεί τη νομιμότητα της από το λαό. Αυτό σημαίνει ότι για να είναι ένα πολίτευμα δημοκρατικό θα πρέπει με κάποιους τρόπους να εξασφαλίζει τη συμμετοχή των πολιτών στις πολιτικές διαδικασίες, τις διαδικασίες διακυβέρνησης και λήψης αποφάσεων. Για παράδειγμα, πέρα των εκλογών ανάδειξης των οργάνων της πολιτείας, αυτό μπορεί να σημαίνει τη διενέργεια δημοψηφισμάτων. Η εξουσία εξυπηρετεί τα συμφέροντα του λαού. Αυτό σημαίνει ότι τα όργανα της πολιτείας που είναι φορείς εξουσίας (κυβέρνηση, βουλή κ.ο.κ.) πρέπει να υπηρετούν και να προασπίζουν τα συμφέροντα του συνόλου της κοινωνίας, και όχι π.χ. κάποιου εκτός της κοινωνίας ή π.χ. κάποιων μόνο τμημάτων της. Για παράδειγμα, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι πρέπει να επιδιώκουν την ευρύτερη δυνατή συναίνεση. Επίσης σημαίνει ότι ταυτόχρονα με την αρχή της πλειοψηφίας πρέπει να υπάρχουν μηχανισμοί που προασπίζουν τα συμφέροντα της μειοψηφίας.

Είναι πασιφανές σε όλους μας ότι η σημερινή πολιτική κατάσταση μόνο φαινομενικά τυγχάνει της λαϊκής αποδοχής και ουδόλως εξυπηρετεί τα συμφέροντα του λαού, εν τοις πράγμασι. Εξάλλου, η αγανάκτηση, η ανάγκη για αλλαγή φάνηκε και στον τελευταίο κύκλο των εκλογών. Διότι πλέον οι πολίτες είμαστε αριθμοί σε οικονομικές εξισώσεις  που σκοπό έχουν να μας βγάλουν από την κρίση. Και οι πολιτικοί ακολουθούν τη συμπεριφορά του Ναπολέοντα και του Σκούηλερ,  των γουρουνιών «Στη φάρμα των ζώων» του Τζορτζ Οργουελ. Ή μήπως όχι? 

Το λευκό πρόβατο μέσα στο κοπάδι των μαύρων

Στη δεκαετία του 1960 ο Αμερικάνος ψυχολόγος –ερευνητής Χάρι Χάρλοου (Harry Harlow) εκτέλεσε το παρακάτω πείραμα: έκλεισε σε ένα κλουβί πέντε μαϊμούδες (στο εξής αρχικές μαϊμούδες) και τοποθέτησε στην άκρη του κλουβιού μια σκάλα, η οποία οδηγούσε σε μια κρεμασμένη μπανάνα. Καθώς ήταν φυσικό, κάποια από τις αρχικές μαϊμούδες ανέβηκε την σκάλα ώστε να προσεγγίσει τη μπανάνα, ενώ την ίδια ώρα οι υπόλοιπες μαϊμούδες δέχονται ψυχρολουσία. Το ίδιο συνέβη αρκετές φορές, μέχρι που οι αρχικές μαϊμούδες συνδύασαν την προσπάθεια λήψης της μπανάνας με την ψυχρολουσία κι έτσι παραιτήθηκαν από την προσπάθεια. Μπανάνα και τιμωρία ταυτίστηκαν.

Στη συνέχεια, ο ερευνητής αντικατέστησε μια από τις αρχικές μαϊμούδες με μια νέα (ξενιστής 1) . Η σκάλα που οδηγούσε στη μπανάνα παρέμεινε στην ίδια θέση. Κατά το αναμενόμενο, ο ξενιστής 1 επεχείρησε να προσεγγίσει το γεύμα του. Το αποτέλεσμα ήταν οι λοιπές αρχικές μαϊμούδες του πειράματος να της επιτεθούν αν και δεν καταβράχηκαν με ψυχρό νερό. Η νέα μαϊμού δεν είχε γνωρίσει την ψυχρολουσία. Οι λοιπές έπαψαν να τη βιώνουν αλλά είχαν πια συνδέσει την προσπάθεια λήψης της μπανάνας με την ψυχρολουσία. Αυτό εξακολούθησε κάποιες φορές μέχρι ότου και ο ξενιστής 1 έπαψε να προσπαθεί. Είχε πια συνδυάσει την προσέγγιση της μπανάνας με την εξαγριωμένη επίθεση από τις λοιπές μαϊμούδες.

Μετά και από αυτό, αντικαταστάθηκε μια ακόμη από τις αρχικές μαϊμούδες (ξενιστής 2). Αρχικές μαϊμούδες και ο ξενιστής 1 επιτέθηκαν στον ξενιστή 2 όταν, φυσιολογικά, προσέγγισε την σκάλα που οδηγούσε στην μπανάνα, μέχρι και αυτή η μαϊμού να συνδέσει την μπανάνα με την επίθεση των λοιπών. Κατά τον ίδιο τρόπο, σταδιακά αντικαταστάθηκαν όλες οι μαϊμούδες αλλά το αποτέλεσμα παρέμενε πάντα το ίδιο : η νέα μαϊμού τείνει να πλησιάσει τη μπανάνα και οι υπόλοιπες τις επιτίθενται ώστε να την απομακρύνουν. Το εντυπωσιακό είναι ότι πλέον δεν υπάρχει μέσα στο κλουβί καμία από τις αρχικές μαϊμούδες, οι οποίες είχαν υποστεί ψυχρολουσία. Δηλαδή οι μαϊμούδες που υπήρχαν στο κλουβί αγνοούσαν την τιμωρία- ψυχρολουσία κατά την προσπάθεια λήψης της μπανάνας. Εντούτοις, η αντίδραση κατά την προσπάθεια της νεοφερμένης μαϊμούς να φτάσει στη μπανάνα, παρέμενε αναλλοίωτη: της επιτίθενται βίαια μέχρι να παραιτηθεί από την προσπάθεια. Όμως, εξίσου εντυπωσιακό είναι και το γεγονός ότι αυτή, η ίδια μαϊμού ακολουθούσε τις υπόλοιπες στην επίθεση όταν νέος ξενιστής εισερχόταν στο πείραμα. Η προϋπάρχουσα κοινωνία απορροφά απαρέγκλιτα και κατά τον ίδιο τρόπο κάθε νέο μέλος. Επομένως, όλες οι μαϊμούδες ακολουθούσαν μια πάγια και καθιερωμένη αντιμετώπιση, χωρίς να γνωρίζουν την αιτία της επίθεσης στη νέα. Η αιτιολόγηση; Υιοθετούσαν τον κανόνα της μάζας γιατί έτσι τον βρήκαν, έτσι τον έμαθαν, δίχως να διερωτηθούν για την προέλευση ή τον σκοπό του.

Αναπόφευκτα, τίθεται η σύγκριση και ο προβληματισμός για τις αντιστοιχίες του πειράματος στην συμπεριφορά των ανθρώπων, οι οποίοι και νοήμονες είναι και λόγο μπορούν να αρθρώσουν.

Δυστυχώς, μέχρι και σήμερα η συμπεριφορά του όχλου- των προϋφισταμένων μελών του συνόλου, καθορίζει την συμπεριφορά της κοινωνίας. Οι άνθρωποι, όντες μέλη μιας ευρύτερης ομάδας (κοινωνία) ή μικρότερης ομάδας (κόμμα, αθλητική ομάδα) υιοθετούν προκαθορισμένες συμπεριφορές, ακόμη κι αν δεν έχουν ιδέα ποιον σκοπό εξυπηρετούν. Ακόμη κι αν δεν συμφωνούν με την καθ’ υπόσταση αντίδραση, την εφαρμόζουν γιατί «έτσι είναι». Η προσωπική- ατομική οντότητα εντός της ομάδας συνθλίβεται και υιοθετείται συμπεριφορά ομαδική.

Αυτό δεν είναι απαραίτητα αρνητικό, διότι η εναρμόνιση του ατόμου με το σύνολο επιβάλει την παραίτηση του «εγώ» και τον εναγκαλισμό του «εμείς». Το πρόβλημα δημιουργείται  όταν η συμμετοχή στην ομάδα, μας ωθεί να ξεχάσουμε το νοήμονα εαυτό μας και να μας παύσει από τον προβληματισμό. Διότι τις περισσότερες φορές δεν διερωτόμαστε καν γιατί πρέπει να γίνει αυτό ή το δείνα. Αναπαυόμαστε στο ότι έτσι το βρήκαμε, έτσι είναι, εμείς δεν μπορούμε να το αλλάξουμε και δεν έχουμε καμία ευθύνη για την αποτυχία του ή τις αρνητικές του συνέπειες. Οι κανόνες βρίσκονται εκεί χωρίς δική μας παρέμβαση και νιώθουμε ανάξιοι, ανεπαρκείς ή –ακόμη ακόμη- και αδιάφοροι να τους αλλάξουμε. Η μόνη αποδεκτή συμπεριφορά, λοιπόν, φαίνεται να είναι η απόρριψη των οιονδήποτε ευθυνών και ταυτόχρονα, η μίμηση της συμπεριφοράς της εκάστοτε μάζας. Κι έτσι, ως άλλες μαϊμούδες του πειράματος, ενστερνιζόμαστε και άκριτα εφαρμόζουμε τους κανόνες της ομάδας.

Τι θα γίνει αν υγιώς διαφωνήσουμε να πράξουμε αυτό που επιβάλει η μάζα, οι λοιποί της ομάδας στην οποία ανήκουμε; Ο κάθε άνθρωπος –οφείλει να- είναι διαφορετικός. Είναι δικαίωμα του καθενός μας να πιστεύει και να πράττει κατά βούληση. Είμαι όμως υποχρέωση μας να διερωτόμαστε γιατί αποφασίζουμε να πράξουμε και τι θέλουμε να επιτύχουμε κατ’ αυτόν τον τρόπο. Η μάζα επεμβαίνει στο θυμικό του μας. Η ανάγκη μας για αποδοχή από αυτήν και ο συνακόλουθος φόβος να ξεχωρίσουμε και να διατυπώσουμε λόγο, μας επηρεάζουν συναισθηματικά υπέρ της. Αυτό δεν πρέπει απαραίτητα να σημαίνει τον ακρωτηριασμό του λογικού μας. Η ταυτόχρονη αξιοποίηση των βασικών μας συστατικών είναι αυτά που ξεχωρίζουν το άτομο που προβληματίζεται και δικαιούται να λαμβάνει αποφάσεις. Ουσιαστικά, αυτά αποτελούν το κριτήριο για να ξεχωρίσουν το λευκό πρόβατο, που αξιοποιεί τον θαυμαστό νου του, από την αγέλη των μαύρων προβάτων που, ως άλλες μαϊμούδες, ακολουθούν άκριτα παγιωμένες συμπεριφορές. Η κριτική σκέψη και η διατύπωση επιχειρηματολογίας ας μην ποινικοποιούνται πλέον. Τα λευκά πρόβατα ας γίνουν οι νέοι σταυροφόροι ιδεών και προβληματισμών. Καθόλου εύκολο αλλά σίγουρα απαραίτητο, ιδίως στην συθέμελα διαταραγμένη εποχή που διανύουμε.

Μαρία Ιακωβίδου

Do it like a tourist.. έφτασε η ευλογημένη ώρα του ταξιδιού και της προσωρινής ανάπαυλας από τις υποχρεώσεις και την καθημερινότητα.. άνετα ρούχα, φωτογραφική μηχανή και απευθείας μετάβαση σε ό,τι πιο τουριστικό έχει να επιδείξει ο εκάστοτε τόπος.

Έτσι λοιπόν βρέθηκα στο Λονδίνο, ίσως στην καρδιά της Ευρώπης, με τα χρυσαφί αθλητικά μου παπούτσια και καλή παρέα. Πρώτη φορά εκεί, μόνο μαγεμένη από το ιστορικό κέντρο, τα επιβλητικά παλάτια, τα τεράστια καταπράσινα πάρκα και φυσικά τον Big Ben και τα κόκκινα double decker λεωφορεία.

      Μύριζε παντού Ελλάδα. Στην αρχιτεκτονική, στα μνημεία, στα αγάλματα. Παντού μου δημιουργούνταν η απορία.. εδώ, στην Ελλάδα, γιατί δεν είναι έτσι; Πως είναι δυνατόν η χώρα που γέννησε την τέχνη και την αισθητική να έχει πάρει διαζύγιο από αυτές; Και μάλιστα από το διαζύγιο έχει χάσει όλη της την περιουσία..

Αλλά ας τα πάρω από την αρχή. Οι άνθρωποι εκεί είναι παντού ευγενικοί. Χαμογελάνε και δίνουν τις πληροφορίες που κανείς χρειάζεται. Και δεν είναι δικαιολογία ότι εκεί είναι τουριστική περιοχή διότι και εδώ ο τουρισμός είναι από τα βασικά καύσιμα της οικονομίας μας. Απλά επιλέγουμε να μην εφαρμόζουμε την τακτική της ευγένειας γιατί κοιτάμε πως να «γδύσουμε» τον τουρίστα. Δημόσιοι χώροι, μνημεία είναι όλα πεντακάθαρα. Εκατομμύρια κόσμου χρησιμοποιεί ολημερίς και καθημερινά το μετρό κι όμως οι συρμοί παραμένουν πάντα καθαροί, χωρίς σκουπίδια, αποκόμματα εισιτηρίων και διαβασμένες εφημερίδες. Εδώ, στους δρόμους, στις στάσεις πεταμένα χαρτάκια, πατημένες μαστίχες, αποτσίγαρα. Για να μην αναφερθώ στο αποτρόπαιο θέαμα σε τοίχους, μέχρι και σε μνημεία : παντού γραμμένα συνθήματα, βεβήλωση, βρωμιά.

Το μόνο που αναγνωρίζω είναι ότι γενικά στο εξωτερικό δεν βίωσαν έντονες εμπόλεμες καταστάσεις, δεν βομβαρδίστηκαν και δεν γκρεμίστηκαν συθέμελα όπως συνέβη στην πολύπαθη χώρα μας. Έτσι, τα κτίρια τους παραμένουν γραφικά, κοκκινόχρωμα και κομψά. Η σχεδόν ολική καταστροφή των εδώ οικημάτων αλλά και η αδήριτη ανάγκη για στέγαση των ξεριζωμένων που εκδιώχθηκαν από τα σπίτια τους και ήρθαν εδώ, ήταν η απαρχή για την απαραίτητη πλην ανεξέλεγκτη ανοικοδόμηση άκομψων και γκρίζων πολυκατοικιών.

Το χειρότερο από όλα μας όμως είναι το αίσθημα της πλήρης απαξίωσης του ΑΛΛΟΥ, του διπλανού, του συνανθρώπου. Δεν εννοούμε να καταλάβουμε ότι τα δημόσια αγαθά που χρησιμοποιούμε καθημερινά όλοι μας είναι κοινά, είναι το σπίτι μας. Είμαι σίγουρη ότι αν αντιλαμβανόμαστε ότι καταστρέφουμε τον χώρο μας, η συμπεριφορά μας θα ήταν τελείως διαφορετική. Πάντα ήθελα να ρωτήσω αυτόν που σβήνει με το παπούτσι του στο δρόμο το αποτσίγαρο αν θα έκανε το ίδιο και στο πάτωμα του σπιτιού του. Πάντα ήθελα να ρωτήσω αυτόν που γράφει και ζωγραφίζει στον ξένο τοίχο αν θα έγραφε τα ίδια και στον τοίχο του σπιτιού του. Πάντα ήθελα να ρωτήσω αυτόν που καίει τον κάδο, πλαί στο πεζοδρόμιο, αν βάζει φωτιά στην αυλή του ή στην είσοδο της πολυκατοικίας του. Η ασυδοσία στην χρήση και ο άκρατος εγωισμός μας ωθούν να πιστεύουμε ότι όλα είναι δικά μας και τα μεταχειριζόμαστε κατά βούληση, αλλά από την άλλη, τίποτα από αυτά δεν μας αφορά και δεν μας νοιάζει σε τι κατάσταση θα το αφήσουμε. Παραλογισμός, δε νομίζετε;

Η λύση θα τη δώσει ο καθένας μας και όλοι μαζί. Το γνωστό λιθαράκι που αν στοιβαχτεί σωστά θα γίνει στιβαρό θεμέλιο. Το μόνο σίγουρο είναι πως δεν θα γίνουμε Ευρώπη αν απλά περιοριστούμε στην εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου ή ανοίξουμε τα καταστήματα μας τις Κυριακές. Θα αποκτήσουμε ευρωπαϊκό αέρα όταν αποκτήσουμε, μεταξύ άλλων, κοινωνική συνείδηση, παιδεία, ευγένεια, καλούς τρόπους και όλα αυτά θα τα έχουμε έμφυτα, αβίαστα. Διότι είναι αδιανόητο να έχουμε εντός των τειχών όλες τις φυσικές-γεωγραφικές ομορφιές και αντί να τις αξιοποιούμε, να τις καταστρέφουμε με τα ίδια μας τα χέρια.

Αυτά και καλά μας ταξίδια.

Η κυρά σαρακοστή έχει ένα σταυρό για στολίδι, ένα ραμμένο στόμα για να αντέξει στη νηστεία και εφτά πόδια, ένα για κάθε εβδομάδα που μας χωρίζει από το Πάσχα. Κάθε εβδομάδα σημαίνει κι ένας ακρωτηριασμός για τη κυρά Σαρακοστή. 

Άραγε αυτό να μας χρειάζεται και σήμερα? Σταυρός στο χέρι και στόμα που δεν ανοίγει για να μην αντιμιλήσει?

Οι ανθρώπινες σχέσεις γίνονται ολοένα και δυσκολότερες είτε λόγω εξωγενών συνθηκών που αφορούν γενικά την κοινωνία και τα ήθη της, είτε λόγω των ίδιων των ανθρώπων που επιδίδονται όλο και περισσότερο στην εγωπάθεια και τον ναρκισσισμό.

Υπάρχουν όμως και αυτοί οι άνθρωποι που προσπαθούν να δημιουργήσουν σχέσεις στέρεες και σοβαρές, που η δέσμευση δεν τους τρομάζει αλλά αντιθέτως τους ελκύει. Τούτοι λοιπόν, στην προσπάθεια τους να φανούν αντάξιοι της σχέσης τους ράβουν το στόμα τους και δεν μιλούν. Δεν αντιδρούν για να μην στεναχωρήσουν το ταίρι τους, αυτόν που θέλουν στο πλευρό τους. Ακούνε από αγάπη και αφοσίωση, όχι για να βρούν έρεισμα να ανταπαντήσουν. Μα χωρίς στόμα δεν μπορούν να αρθρώσουν μιλιά μήτε να χαμογελάσουν. Κουβαλάνε ένα σταυρό που λέγεται αγάπη και προσπάθεια. Όμως μέρα με τη μέρα, εβδομάδα με την εβδομάδα, τα πόδια τους κόβονται, η ψυχή τους ακρωτηριάζεται.

Όμως ετούτοι οι άνθρωποι δεν είναι η κυρά Σαρακοστή. Δεν εκπληρώνουν έτσι τον σκοπός τους. Αυτοί μένουν απλώς ακρωτηριασμένοι και ανήμποροι να ομολογήσουν τον πόνο τους. Γιατί η αγάπη τους έγινε σταυρός και τους πλάκωσε. Γιατί το ταίρι τους, φίμωσε την άποψη τους και ψαλίδισε τις προσδοκίες τους.

Καλή Σαρακοστή.

Οι άνθρωποι είμαστε εθισμένοι στο happy end. Από μικρά παιδιά περιμέναμε με αγωνία το τέλος του παραμυθιού. Εκεί, πάντα, χωρίς καμία παρέκκλιση, ο ήρωας ξεπερνούσε κύματα δυσκολιών, και ζούσε αυτός καλά κι εμείς καλύτερα.

Τώρα, για το αν η Σταχτοπούτα ή η Χιονάτη έζησε ευχάριστα αφού παντρεύτηκε το βασιλόπουλο δεν έχουμε αποδείξεις. Και ίσως δεν είναι χρήσιμο να έχουμε δεδομένου ότι είμαστε ευχαριστημένοι γνωρίζοντας ότι το καλό θριάμβευσε και η τάξη των πραγμάτων αποκαταστάθηκε.  Για το αν ζούμε εμείς καλύτερα από τους πρίγκιπες και τις πριγκιποπούλες έχω βάσιμες αμφιβολίες...

Στις μέρες μας, αυτό που έχει επιβιώσει από τα παραμύθια είναι οι δράκοι, οι κακές μάγισσες και τα δηλητηριώδη φίλτρα. Αυτό που εναγωνίως ψάχνουμε είναι η μαγεία, το happily ever after. Δεκτό ότι είναι ίσως ξεπερασμένο να περιμένουμε τον πρίγκηπα (και τα λοιπά κοινότυπα ρομαντικά) αλλά ο ιπποτισμός και η αρρενωπή ευγένεια νομίζω ότι πάντα ζητούμενο από τις γυναίκες.

Αυτά τα σχεδόν γονιδιακά κληρονομούμενα στερεότυπα μας εμποδίζουν πολλές φορές να δούμε το αναπόφευκτο. Ότι το τέλος- χωρισμός είναι μαθηματικά βέβαιος αν και καθόλου ευχάριστος. Η απελπισμένη ανάγκη μας για happy end μας τυφλώνει∙ για την ακρίβεια εθελοτυφλούμε και λαχανιασμένοι αρνούμαστε να λάβουμε την σωστή απόφαση. Το τέλος είναι αναπόδραστο και σίγουρα θλιβερό. Όμως είναι και απαραίτητο και μετά από καιρό λυτρωτικό. Το φοβερό τέλος ίσως είναι η εισιτήριο για μια νέα αρχή και το πολυπόθητο happy end.

Από ένα απροσδιόριστο και ίσως μη εμφανές, αρχικά, σημείο, οι άνθρωποι δεν μπορούν να συμβαδίσουν. Η κοινή πορεία που ονειρεύτηκαν δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί. Καθόλου απλά αλλά σίγουρα αναπόφευκτα, οι άνθρωποι αυτοί, που δεν είναι απαραίτητα ζευγάρι, δεν μπορούν να προχωρήσουν παρέα. Ο ένας επιταχύνει το βήμα του και ο άλλος δεν δύναται να το παρακολουθήσει. Δυσάρεστο αλλά καθημερινό φαινόμενο. Σε αυτή την περίπτωση οι επιλογές είναι μόλις δύο: ο επιταχύνων μπορεί να κρατήσει από το χέρι τον άλλο. Μόνο που το βήμα του δεν θα μπορεί να είναι τόσο γρήγορο πια. Αυτή λοιπόν σχέση θα αποτελέσει οπωσδήποτε βαρίδι για την μετέπειτα πορεία του, όχι απαραίτητα με ανασταλτικό χαρακτήρα αλλά πάντως με επιβραδυντικό. Το κακό θα έρθει όταν αυτός που επιτάχυνε το βήμα του νιώθει τον άλλον ως βάρος, ως αιτία για να μένει στάσιμος, αν όχι να κινείται προς τα πίσω. Ο θυμός και η αδιόρατη κατηγορία θα βαρύνει πάντα το μεταξύ τους κλίμα και η συνέχεια είναι αναμφισβήτητα αναμενόμενη. Από την άλλη υπάρχει πάντα η λύση «χανζαπλαστ»... Ο επιταχύνων τραβάει με γρήγορες κινήσεις από πάνω του αυτή την σχέση και επιχειρεί να περιορίσει τους τραυματισμούς στους λιγότερο δυνατούς.

Εκ προοιμίου, κάθε παραμύθι επιφυλάσσει στον ήρωα του μοχθηρούς δράκους και φθονερές μάγισσες. Δυσκολίες αντιμετωπίζουμε όλοι μας. Ας μην προσθέσουμε σε αυτές και την λιποψυχία για μια νέα αρχή. Το happy end συμβαίνει αυτόματα και ξαφνικά, την ωραία κοιμωμένη την έπιασε κυριολεκτικά στον ύπνο! Αν νικήσουμε τους δράκους φόβους μας και τις μάγισσες κακίες μας, το happy end μας περιμένει. Και που ξέρεις.. μαζί του μπορεί να περιμένει και ο καβαλάρης πρίγκηπας.......

18 Φεβρουαρίου 2014. 18 Φεβρουαρίου 1883. Τότε γεννήθηκε ο Νίκος Καζαντζάκης. Τότε γεννήθηκε ένα από τα μεγαλύτερα πνεύματα του τόπου μας. Μια πνευματική μορφή που καταδιώχτηκε από τους εκκλησιαστικούς κύκλους της εποχής (;) και στιγματίστηκε μέχρι σήμερα ως αφορισμένος. Η Ιεραρχία της Εκκλησίας, μπορεί εν τέλει να μην τον αφόρισε, αλλά σίγουρα τον κατέκρινε και ο Καζαντζάκης τους αποστόμωσε αποστέλλοντας τους το εξής μήνυμα: «Μου δώσατε μια κατάρα, Άγιοι Πατέρες, σας δίνω μιαν ευχή: Σας εύχομαι να ‘ναι η συνείδηση σας τόσο καθαρή όσο η δική μου και να ‘στε τόσο ηθικοί και θρήσκοι όσο είμαι εγώ». Σκεπτόμενη αυτά, πάντα μου έρχεται στο νου το πιο αγαπημένο μου βιβλίο του Νίκου Καζαντζάκη, Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται.

Το πιο τρωτό σημείο στον άνθρωπο είναι η υπερηφάνεια του. Το φαίνεσθαι τον καθορίζει και διευθύνει τις κινήσεις του. Οι εκάστοτε κοινωνικές, πολιτικές επιταγές σε συνδυασμό με τις υστερόβουλες και αδηφάγες επιθυμίες καθιστούν τον άνθρωπο τυφλό και μισαλλόδοξο. Διότι ο γερό –Λαδάς του Καζαντάκη υπάρχει και σήμερα. Είναι ο γείτονας που οδηγεί το ακριβό αυτοκίνητο αλλά επιδεικτικά παραπονιέται για τα έξοδα που αυτό του προκαλεί. Είναι ο τύπος που θα αγοράσει τρίτο πανωφόρι αλλά δεν θα δώσει στον συνάνθρωπο ούτε μια παλιά του κουβέρτα, γιατί πολύ απλά δεν του τη χρωστάει. Είμαστε όλοι μας που αντί να χαιρόμαστε με όσα έχουμε και να τα μοιραζόμαστε, γκρινιάζουμε για όσα θέλουμε να αποκτήσουμε και αγχωνόμαστε για αυτά. Το ίδιο και ο γερο –Πατριαρχέας. Πόσοι δεν έχουμε συναντήσει ιερωμένους που έχουν μπερδέψει την ευλογία Κυρίου με την μπίζνα και το κέρδος. Είναι αυτοί που μετράν τον Χριστό με το κιλό «πέντε δράμια Χριστό, κοστίζει πολύ, τόσο. Είναι η ταρίφα. Πλέρωσε αλλιώς θα πας στον πάτο της κόλασης». Είμαστε όλοι εμείς που δεν ασχολούμαστε με την πνευματική ζωή και την ηρεμία της ψυχής αλλά αναλωνόμαστε στο πρόσκαιρο και ευκαιριακό.

Από τότε μέχρι και σήμερα, ο άνθρωπος δεν θέλει να χαλάει τη βολή του. Ακολουθεί αρχές, πιστεύει σε αξίες μέχρι του σημείου που δεν χρειάζεται να κοπιάσει, να ξεβολευτεί, να ιδρώσει. Πράττει όσο και όπως τον συμφέρει. Το θέμα για αυτόν είναι να κυλούν όλα ομαλά γύρω του.. γύρω του.. γύρω από τον ίδιο. Οι κινήσεις θα περιοριστούν στις απολύτως απαραίτητες: σε αυτές που του επιτρέπουν να επιπλέει με άνεση στο κοινωνικό φαίνεσθαι. Γιατί πάντα υπάρχει και το τι θα πει ο κόσμος. Ποιος κόσμος; Ο κόσμος που τις πιο πολλές φορές δεν συμπαθούμε καν.

Το ελπιδοφόρο είναι ότι υπάρχουν άνθρωποι σαν το παπα Φώτη. Άνθρωποι με βαθιά πιστεύω, με ριζωμένες αξίες και ανυστερόβουλη αγάπη για τον συνάνθρωπο. Αυτοί, που με λάβαρο την ελπίδα και την καρδιά στα χέρια έτοιμοι να την προσφέρουν σε όποιον έχει ανάγκη, θα παλέψουν να φυτέψουν την αγάπη και την ομόνοια ακόμη και πάνω στους απόκρημνους βράχους και στα άγονα χώματα. Τους γνωρίζουμε εξάλλου. Συνήθως είναι αυτοί που καταδιώκονται γιατί καλούν και τους υπόλοιπους να ξεβολευτούν και να παλέψουν. Αυτό είναι και το κυριότερο χαρακτηριστικό τους. Η καταδίωξη τους από τους άλλους, τους φαινομενικά ικανούς και πρόθυμους να συνδράμουν. Δηλαδή από αυτούς που δεν θέλουν να αλλάξουν τίποτα γύρω τους γιατί δεν τους συμφέρει να προσπαθήσουν για αυτό.

Ο Χριστούς Ξανασταυρώνεται καθε μέρα, από εμάς τους ίδιους, μέσα στις καρδιές μας. Ορθόδοξοι ή μη, δεν μπορούμε να παραγνωρίσουμε τον συμβολισμό. Σταυρώνουμε και θανατώνουμε καθημερινά την αγάπη είτε με τις πράξεις μας είτε με τις εκούσιες παραλείψεις μας. Ας προσπαθήσουμε όλοι για την Ανάσταση της. Δεν είναι δύσκολο. Ίσως χρονοβόρο και κουραστικό. Όλοι έχουμε τους σπόρους της στις καρδιές μας. Και όπως είπε ο Καζαντάκης: Έχεις τα πινέλα, έχεις τα χρώματα. Ζωγράφισε τον Παράδεισο και μπες μέσα. Τον παράδεισο που τους χωράει όλους κι όχι μόνο τον μικρόκοσμό σου.

Ενόψει της ημέρας..
http://www.youtube.com/watch?v=mmCnQDUSO4I

Παραδοσιακά (εντός ή εκτός εισαγωγικών) οι ερωτευμένοι επί της γης γιορτάζουν σήμερα τον έρωτα τους. Κλισέ και χιλιοειπωμένο. Ευκαιρία για δώρα, σοκολατάκια, ρομαντικούς περίπατους, παιχνίδια εντός και εκτός κρεβατιού.. όλα αυτά με κάνουν και αναρωτιέμαι.. ποιον έρωτα περιχαρείς γιορτάζουμε?

Ίδιον της εποχής μας είναι οι έρωτες διάρκειας διάττοντος αστέρα. Οι έρωτες που σήμερα ξεκινούν, αύριο κορυφώνονται και μεθαύριο σβήνουν. Η διάρκεια τους είναι αντιστρόφως ανάλογης της έντασης τους. Ο Ελύτης το έγραψε άκρως παραστατικά :

η αγάπη

μοιάζει με δυο ποτήρια σε στιγμή ενθουσιασμού
               ντινγκ
               λάμψη
               θρύψαλα

Για αυτό λοιπόν νομίζω όλοι πρέπει να αναζητήσουμε τον έρωτα τον βαθύ και τον ανυστερόβουλο. Συνεχίζει ο Ελύτης :

στα ζευγάρια μέσα υπάρχει μια χρυσόμυγα
              που επαναλαμβάνει αέναα την Οδύσσεια.

Αυτά τα ζευγάρια νοσταλγώ σήμερα. Τον παππού Πρόδρομο και τη γιαγιά Λίτσα. Έζησαν μαζί 48 χρόνια. Αδιάκοπα. Μαζί στην ξενιτιά, μαζί στη δουλειά, μαζί στην οικογένεια. Γεννήτορες και άξιοι γονείς. Οι άνθρωποι που διόρθωναν ό,τι χαλούσε και δεν το πετούσαν.

Έζησαν μαζί 48 χρόνια. 7 μήνες χώρια. Τόσο μόνο άντεξαν ο ένας μακριά από τον άλλον. Ο θάνατος στάθηκε για λίγο εμπόδιο ανάμεσα τους αλλά το ξεπέρασαν κι αυτό. 

Ευχή μου να είναι και τώρα ξανά μαζί, στην αιωνιότητα. Ευχή μου, όλοι μας να βιώσουμε τον πραγματικό έρωτα που δεν λογαριάζει αριθμούς, ηλικίες, χρήματα. Τον έρωτα που αξίζει να τον γιορτάζουμε κάθε μέρα. Σε αυτή και την αιώνια ζωή.

Και του χρόνου.